Covid-19 Aşısı

Bugün biraz gündemde olan aşı meselesinden bahsetmek istiyorum. Biliyoruz ki artık covid 19 enfeksiyonu çok yakınımızda, gün geçmiyor ki hastalığa yakalanan bir tanıdık, bir komşu yada iş yerinde çalışan arkadaşımızı duymayalım.  Şunu biliyoruz ki bu kadar hastalık ve ölüme rağmen toplum bağışıklığından çok uzağız. Aralık ayı ile ülkemize gelen aşılar bizim için bir  çıkış olacak. Toplum bağışıklığı bu aşılarla sağlanacak. Aşı bizim yürümek zorunda kaldığımız karanlık tüneli aydınlatacak ve bizi çıkışa götürecek ışık.

Aşıları daha çok ülke isimleri üzerinden konuşuyoruz belki bu kolay ayırt etmeye yardımcı oluyor olsa da aşının kendisine karşı da önyargının oluşmasına neden oluyor. Kafamızda soru işaretleri ve komplo teorilerinin oluşmasına sebebiyet veriyor. Aşılarla ilgili en önemli konu aşının güvenilir ve etkin olması; pandemi aşıları için ise  güvenilirlik daha da önemli. Çünkü pandemi dönemlerinde aşının etkinliğinin % 50 olması bile kabul edilebilir oluyor. ( normal şartlarda %50 etkinlik kabul edilme şartına uygun değil ). Aşıların faz3 çalışmaları tam olarak tamamlanıp, erken kullanım izinleri onaylandıktan sonra aşılanma başlayacak. Aşı yapılan kişiler hastalıktan korunacaktır ( neredeyse tüm aşılar % 90 üzerinde etkinlik açıkladı ) ancak bu kişilerin hastalığı bulaştırıp bulaştırmayacağını  henüz bilmiyoruz.

Bu nedenle toplumun  % 70 ine yakını bağışıklanana kadar maske, mesafe , temizlik kurallarına devam etmemiz gerekiyor.

Pek çok kişi "Bu aşılar nasıl oldu da bu kadar hızlı üretildi" sorusunu soruyor. Normalde ortalama on yıl süren bir aşı üretim süreci bir yıl olmadan gerçekleştirilecek gibi duruyor. Malum aşılarda hem etkin hem de güvenli olunmasıdır beklenen. Her yıl yenilen grip aşıları bile ekinlik olarak %50-60 başarı sunarken covid aşılarının genelde %90 ve üzeri başarı göstermesi kafaları biraz karıştırdı.
Şimdi en baştan size bir aşı geliştirilirken, çalışmalarının hangi aşamalardan geçtiğini kısaca anlatmaya çalışayım.

Öncelikle laboratuvar ve hayvan deneyleri gerçekleştirildikten sonra bu aşamalarda başarılı bulunan aşılar için insan deneyleri aşamasına geçiliyor. Faz 1 ve Faz 2 çalışmaları son derece sınırlı sayıdaki insanla yapılıyor. Daha çok güvenlik ağırlıklı ve ilk bağışıklık yanıtları değerlendiriliyor. Faz 3'te ise on binlerce kişiye ulaşılıyor. Bu aşamadaki süreç bir "randomize plasebo kontrollü çift kör çalışma" protokolü. Yani ne demek bu derseniz; gönüllülere önce riskler hakkında bilgi veriliyor ve rızaları alınıyor. Sonra gönüllülerin yarısına covid aşısı uygulanıyor diğer yarıya ise etkinliği olmayan plasebo bir enjeksiyon yapılıyor. Yani iki grup var, aşı yada plasebo uygulanacak gruplar kura ile seçiliyor ( randomizasyon ). Ve bu enjeksiyonlar yapılırken ne gönüllüler ne de uygulayıcılar kime aşı yapılıp kime plasebo yapıldığını bilmiyor ( çift kör bu demek ). Bu çalışma şekli bilinen en güvenillir yöntemdir. Peki kime ne verildiğini kim biliyor derseniz; Temelde verileri çalışanlar. Her iki grubun da bir kodu var. Veri Güvenlik Komiteleri denen bağımsız uzman grupları yapıyor bu işi. Kodları kırıyorlar ve her iki gruptaki onlarca belirlenmiş parametreyi karşılaştırıyorlar. Çalışma tamamen tamamlanınca bu sonuçlar yetkilendirme otoritesine sunuluyor. Ulusal, bölgesel ya da uluslararası olabilir. Örneğin İngiltere’nin yada Rusya’ nın ön onay vermesi gibi
Bir de nasıl hızlı üretildi sorusu vardı; covid 19 yeni ortaya çıksa da Corona virüs ailesi tıp dünyasının yakından tanıdığı virüslerden ve yakın zaman da ki MERS ve SARS enfeksiyonları da çok deneyim kazandırmış durumda bir de tüm hükümet ve özel kaynaklar bu salgınşla baş etmek için çalıştırılıyor. Bürokratik engeller ve yavaşlık hızlıca çözülüyor.

İkinci olarak belki de dünya tarihinde ilk kez olmak üzere tüm tarafların işbirliği ile kamu ve özel sektör birlikte hedefe kitlenmiş şekilde çalışıyor. Ülkeler içinde işbirliği platformlar var. Bu durumda bürokratik süreçleri kolaylaştırılıyor.

Düzenleyici yetkili kurumlar güvenlik ile ilgili basamakların kesinlikle korunacağını bildiriyorlar ve bu konuda şeffaflığı garanti ediyorlar. Bizlere de Yolun sonu görünüyor" diyebilmek için bilim insanlarına güvenmek ve onlara zaman kazandırmak ve önlemlere devam etmek gerekiyor.

kalebet - klasbahis - kolaybet - liderbahis - makrobet