İzmir'de Esnafın Corona Haritasını Çıkardılar…

43 farklı işkolunda 866 esnaf sanatkar ile sahada yapılan anket çalışmaları
sonucunda hazırlanan rapor, esnaf sanatkarların olumlu veya olumsuz olarak
süreçten nasıl etkilendiği, faaliyetlerinde ne gibi değişikliklere gittiği, istihdam,
sermaye ve iş kayıpları başta olmak üzere pek çok sorunun cevabını bilimsel
verilerle yanıtlıyor.

Ankete katılanların faaliyet süreleri çoğunlukla 5-20 yıl arasında değişirken,
yüzde 39’u satış, yüzde 36’sı hizmet, yüzde 10’u üretim, yüzde 15’i ise hem
üretim hem satış alanında çalışıyor. Yüzde 16’sı kadın, yüzde 84’ü erkek esnaf
sanatkardan oluşan katılımcıların yüzde 22’si tek başına çalışıyor. Yüzde 65’si
ise, 3 çalışana kadar istihdam eden üyelerden oluşuyor.

43 işkolunda anket

Anket sonuçlarından elde edilen verilerle hazırlanan yaklaşık 600 sayfalık kitabı
kamuoyuna tanıtan İESOB Başkanı Zekeriya Mutlu, esnaf işletmelerine
gidilerek yapılan anketlerin sağlıklı ve verimli sonuçlar vermesi için 43 ihtisas
odası ile işbirliği yaptıklarını söyledi.

Ayakkabıcılar, büfe/kantinciler, şoförler, kırtasiyeciler, dökümcüler gibi farklı
meslek kollarında araştırma yaptıklarını belirten Mutlu, ‘Her mesleğin kendine
göre durum analizlerini yaptık, farklı verilerini tespit ettik. Sonuçlar bize,
üyelerimizin salgın sürecinden olumsuz yönde en fazla etkilenen kesimlerin
arasında bulunduğunu göstermektedir.

Çalışmadan elde edilen ortalama sonuçlara göre bu süreçte esnaf sanatkarların;
İşleri yüzde 83 oranında düşmüş, yüzde 26 oranında istihdam kaybı
yaşamışlardır. Ankete katılanların yüzde 71’i kiracı iken, kredilerden yararlanma
oranları ise yüzde 38’i geçememiştir.’ şeklinde konuştu.

Gelecek kaygısı

Meslek dalına göre etkilenme dereceleri farlılık göstermekle beraber, tüm esnaf
işletmelerinin salgından olumsuz etkilediğini kaydeden Başkan Mutlu sözlerini
şöyle sürdürdü: ‘Hazırlanan rapordan çıkan en belirgin sonuç; esnaf
sanatkarların işyerleri ile ilgili yaşadığı ‘Gelecek Kaygısı’ olmuştur. Çünkü;

1-Salgının sürmesi ve ikinci dalga ihtimalinin güçlenmesi nedeniyle tekrar
faaliyetinin sınırlanması veya durdurulması korkusu yaşamaktadırlar,
2- Bazı üyelerimiz 15 Mart’tan bu yana çalışamaz durumdayken, bazı
üyelerimiz de işyerlerini açtıkları halde eski iş potansiyellerini
yakalayamamışlardır. Örneğin, insanlar çekindikleri için berbere gitmemekte,
lokantaya gitmek yerine evinden işyerine yemek getirmekte, minibüs yerine
kendi aracını kullanmaktadır. Normalleşme sürecinde üyelerimizin sadece yüzde
23’ünün eski iş potansiyelini yakalayabildiği tespit edilmiştir.’
Beklentiler (ayrı kutu)
Geleceğini net göremeyen esnaf sanatkarlar için bazı etkili tedbirlerin
düşünülmesini isteyen Mutlu, kesimin beklentilerini şöyle sıraladı:
-Üyelerimiz 2021 yılından da endişelidir, eski işlerini yakalayabilmeleri
şüphelidir. Öte yandan ötelenen yasal vecibelerin ve kullanılan destek
kredilerinin vadeleri yaklaşmıştır. Dolayısıyla istediği işleri halen yapamayan,
para kazanamayan esnaf sanatkarlara 1-2 yıl geri ödemesiz, sıfır faizli kredi
destekleri tahsis edilmelidir.
-Çok etkilenen bazı meslek kolları için özel lokal tedbirler düşünülmelidir.
Kantinciler, servisçiler, kahveciler, kırtasiyeciler gibi bazı meslek kolları 15
Mart’tan bu yana çalışamamakta, işletmelerini açsalar bile iş
yapamamaktadırlar. Bu kapsamdaki işletmelerimiz için ek olarak mesleğe özel,
kira muafiyeti, SGK prim ödemelerinin dondurulması, vergi affı, mülk sahibi
özel şahıs ise kira yardımı gibi ek önlemler alınmalıdır.
-Genel anlamda esnaf sanatkarların iki yıla kadar kamu kurumlarına ve yerel
yönetimlere olan ödemelerinin yapılandırılması, vergi indirimleri veya
muafiyetlerinin hayata geçirilmesi, esnafa çalıştırdığı eleman için istihdam
kolaylıkları getirilmesi ve sicile kayıtlı esnaf sanatkarlara hibe olanaklarının
planlanması yararlı olacaktır.
-Salgın süreci ile önemi artan e-ticaret olgusuna üyelerimizin geçişini
kolaylaştırmak ve yeni satış kanalları açmalarına yardımcı olmak için esnaf
teşkilatları ile ortak çalışmalara öncelik verilmelidir.