ODTÜ'lü profesör uyardı: ''6,5 milyon kişi işsiz kalabilir''

İktisat profesörü Taymaz, ‘corona’nın üretim ve istihdama etkisini incelediği bir çalışmanın sonuçlarını Yetkinreport.com’da değerlendirdi.

Çalışmaya göre, salgın sonucu tarım dışı iş gücü talebinin yüzde 19 ila yüzde 29 oranında azalması bekleniyor.

İş gücü talebindeki azalma istihdam kaybına yol açarsa Covid-19’un yayılmasını engellemek için alınan idari tedbirler sonucu 4.2 ila 6.5 milyon kişinin işsiz kalması söz konusu.

Etkilenen kesimlere belirli düzeyde doğrudan gelir desteği sağlansa dahi bu kayıpların ancak yarısını telafi edebilecek.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zümrüt Selçuk Twitter’daki açıklamasına göre 27 Nisan itibariyle, 292 bin firma 3.19 milyon işçi için kısa çalışma ödeneğine başvurdu.

Çalışmaya göre, kısa çalışma ödeneğinde yararlanabilecek tarım-dışı ücretli çalışan sayısının 2.69 ila 3.24 milyon kişi azalacağı tahmin ediliyor.

Buna ek olarak, Taymaz’ın hesabına göre, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma hakkı olmayan 3.9 ila 4.9 milyon çalışan daha işini kaybetti.

İstihdamda ‘eşi görülmemiş’ bir kayıp yaşandığını ifade eden Taymaz, kısa çalışma ödeneğine başvuruların gerçek istihdam kaybının yarısını bile göstermediğini kaydetti.

Taymaz ortaya çıkan verilere ilişkin gözlemlerini şöyle aktardı:

Covid-19 salgının ekonomik etkisi çok büyük ve salgın olağan üstü istihdam kaybına yol açıyor. Sosyal izolasyonu sağlamak için alınan idari tedbirlerin konaklama ve yiyecek, seyahat, perakende ticaret gibi hizmet sektörlerine yönelik olmasına karşın imalat sanayi istihdamındaki (beklenmedik) keskin düşüş endişe verici.

Kısa çalışma ödeneği başvuruları istihdam sorununun sadece küçük bir parçasını gösteriyor. Milyonlarca kayıt-dışı işçi ile serbest meslek sahibi, esnaf ve ücretsiz çalışan aile ferdinin de işini ve gelirini kaybettiği unutulmamalı.

Bu sorunlara karşın politika tepkisi çok yavaş ve çok kısıtlı. Kısa çalışma ödeneği çalışanların önemli bir kısmını kapsamıyor. Ayrıca şimdiye kadar ödeneğe başvuranların ancak yüzde 43’üne ödeme yapılmaya başlandı. (27 Nisan itibariyle 1.4 milyon işçiye ödeme yapılıyor). Son olarak, doğrudan gelir desteği, açıklanan destek programının sadece küçük bir kısmını oluşturuyor. Açıklanan gelir desteklerinin de önemli bir kısmı tek seferlik destekler.

Covid-19 salgının sosyal ve ekonomik maliyetinin azaltılabilmesi için doğrudan gelir desteği, etkilenen herkesin gelir kaybını telafi edecek düzeyde, koşulsuz ve hızlı bir şekilde sağlanmalı. Gelir desteklerinin miktarı ve süresi konusunda bir belirsizlik olmamalı, çünkü belirsizlik her zaman ekonomik krizin derinleşmesine yol açan en önemli etkenlerden biri olmuştur.